Coaching jako stosunkowo nowa dyscyplina opiera się na zaufaniu klienta do coacha, co wiąże się z określeniem odpowiednich standardów etyki zawodowej. Zaczęły powstawać różne organizacje próbujące tą dziedzinę uporządkować. Do największych należą: International Coach Federation, International Coaching Community oraz European Mentoring & Coaching Council. Każda organizacja stara się, aby jej członkowie postępowali zgodnie z najważniejszymi zasadami etycznymi, tworząc różnie nazywane, swego rodzaju kodeksy etyczne. Chciałbym w dużym skrócie przedstawić kodeksy etyczne poszczególnych najbardziej liczących się organizacji. W zakończeniu podaję linki do tych organizacji. Jeżeli ktoś chciałby więcej się dowiedzieć na ich temat, to zachęcam do odwiedzenia tych stron.
Profesjonalny coach Thomas Leonard założył w 1995 roku w Lexington (Kentucky, USA), International Coach Federation (ICF), (http://www.coachfederation.org/). Obecnie jest to największa ogólnoświatowa organizacja reprezentującą profesjonalnych coachów. Liczy ponad 25 000 członków w ponad 100 krajach. Jako pierwsza organizacja skupiająca coachów stworzyła filozofię coachingu oraz Kodeks Etyczny dla akredytowanych swoich członków.
ICF Polska (http://icf.org.pl/) jako oddział w naszym kraju, przedstawia polską wersję Kodeksu oraz podstawowe wartości jakimi powinni kierować się członkowie Stowarzyszenia: "Rozwój - Wspieramy rozwój i osiąganie przez naszych klientów wyjątkowych rezultatów w ich życiu, pracy, karierze i organizacji. Możemy to robić jedynie poprzez nasz własny rozwój i chęć uczenia się. Nieustająco i z pełnym zaangażowaniem rozwijamy nasze kompetencje, umiejętności i podejście. Oznacza to także, że jesteśmy otwarci na wszelkie nowe idee, które mogą wspierać naszych klientów. Profesjonalizm - W czasie sesjo coachingowej klient pozostaje w centrum naszej uwagi i naszym celem jest wspieranie go w osiągnięciu swoich celów. Dbamy o to, aby klient uczył się tego, co jest dla niego najbardziej przydatne i odpowiednie. Szybko i w odpowiedzialny sposób odpowiadamy na wszelkie zapytania i potrzeby naszych klientów. Jako coachowie podczas spotkań z klientem jesteśmy w stanie odłożyć na bok własne sprawy, osądy i założenia, i mając otwarty umysł pracować z klientem. Potrafimy rozpoznać nasze własne ograniczenia i jeśli klient potrzebuje innego coacha lub innej metody, natychmiast zachęcimy go do zmiany. Szacunek - Szanujemy potrzeby naszych klientów i wierzymy, że każdy klient posiada niezbędne zasoby i umiejętności, aby osiągnąć swoje cele i to on jest najlepszym ekspertem z zakresu swojego własnego życia. Szanujemy wszystkie decyzje naszych klientów. Szanujemy inne podejście do coachingu. Etyka i spójność - Wszystko co robimy, jest zgodne z naszymi osobistymi wartościami, przekonaniami i standardami. Wywiązujemy się z umów zawartych z naszymi klientami w najlepszy możliwy sposób. Przestrzegamy także poufności informacji udzielanych przez klientów. Dbamy o to, aby nasze relacje z klientami były otwarte i szczere. Obiecujemy tylko to, co jesteśmy w stanie zrealizować"
International Coaching Community jest Międzynarodową Społecznością Coachów, istniejącą od 2001 roku. Aktualnie do ICC należy ponad 8000 coachów z 60 krajów. ICC prowadzi dla swoich członków wszechstronne szkolenia oraz wydaje odpowiednie certyfikaty. Organizacja określa standardy etyczne, zawodowe a także opisuje, jakie kompetencje powinien posiadać coach.
ICC w Polsce opracowało dla swoich członków Kodeks Coacha w którym określone jest m.in. "Postawa wobec klientów i ich spraw. Coach swym życiem świadczy o wartościach takich jak uczciwość, czystość, rzetelność, ufność, szacunek, skromność, wiarygodność, miłość, dobroć, zaangażowanie, sumienność, akceptacja, wyrozumiałość. Używa posiadanej wiedzy oraz umiejętności z należytą starannością i szacunkiem. Kluczowym punktem odniesienia i podmiotem jest klient"
Inną organizacja zrzeszającą ponad 5000 coachów/metorów w 61 krajach jest EMCC - Europejska Rada Coachingu i Mentoringu, założona w 1992 roku. Promuje ona dobre praktyki w zarządzaniu i coachingu. Opracowany został też Kod Etyczny który wymaga od swoich członków m.in. "prawości, uczciwości, spójności"
Stowarzyszenie Coachów Polskich działa od 2012 roku jako oddolna inicjatywa ludzi zajmujących się profesjonalnie coachingiem. Polega na wymianie doświadczeń i uczeniu się od siebie. Stowarzyszenie posługuje się Kodeksem Etycznym stanowiącym zbiór zasad którymi kierują się coachowie zrzeszeni w Izbie Coachingu m.in.:"4. Zachowaj respekt dla autonomii Klienta i własnej; 4.1. Coach szanuje i toleruje poglądy Klienta, jego wartości, przekonania, wyznanie, pochodzenie oraz orientację seksualną. [...] 4.3. Coach nie ma prawa narzucać swoich poglądów, wartości, przekonań i rad."
Przy pisaniu swojej pracy magisterskiej, przeprowadziłem badania wśród aktywnych coachów na temat kodeksów etycznych. Wyniki tych badań są bardzo ciekawe.
Badania wskazywały, że wszyscy respondenci spotkali się z kodeksami etycznymi, jednak niewiele ponad połowa (59%) zdecydowanie potwierdziła znajomość takich kodeksów. Pomimo tego, że prawie połowa respondentów tylko coś słyszała o kodeksach etycznych, to większość potwierdza ich przydatność w pracy coacha. Ciekawe jest to, że coachowie potwierdzają przydatność kodeksów etycznych w pracy coacha, stwierdzając jednocześnie, że raczej słabo je znają. W tym wypadku respondenci raczej życzeniowo potwierdzali przydatność kodeksów etycznych w ich pracy.
Na pytanie, czy znajomość kodeksów etycznych pomaga coachom w pracy z klientem - zdecydowana większość respondentów (ponad 80%) potwierdziła („tak” wskazało 29%, „raczej tak” 53%), że znajomość kodeksów etycznych pomaga coachom w pracy z klientem, 14% to osoby które miały odmienne zdanie, taka znajomość według tej grupy „nie” (3%) lub „raczej nie” (11%) pomaga coachowi w pracy, 4% osób badanych nie miało na ten temat zdania. Coachowie jednoznacznie i w zdecydowanej większości potwierdzili przydatność kodeksów etycznych w ich pracy.
Na pytanie, czy warto być uczciwym w życiu zawodowym coacha - opinie były podzielone. Ponad połowa (52%) respondentów uważała, że zawsze i niezależnie od okoliczności warto być uczciwym. Podobnie (45%) wskazało, że nie zawsze warto być uczciwym, jak chce się w życiu do czegoś dojść, 3% osób badanych nie było pewne jak należy taką wartość potraktować.
Na pytanie, czy w pracy coacha, warto zawsze dotrzymywać danego słowa - większość osób badanych (57%) uważało, że tak, 36% wyraziło opinię, że nie zawsze warto, bo można na tym stracić, 7% respondentów nie było ani za jedną ani za drugą opcją.
Na pytanie o to, czy respondent jako coach zawsze przestrzega etyki zawodowej - 51% odpowiedziało, że jest to dla nich w bardzo dużym stopniu ważne, dla 28% coachów było to w dużym stopniu ważne, 7% stwierdziło, że jest to w umiarkowanym stopniu ważne. A 9% uważało, że jest to mało ważne, zaś 5% respondentów stwierdziło, że jest to dla nich w ogóle nie ważne. Ogółem dla prawie 80% była to sprawa ważna i bardzo ważna.
Na pytanie, czy inni coachowie przestrzegają zasad etyki zawodowej, respondenci byli bardzo krytyczni, w zdecydowanej większości (63%) wskazali, że ich zdaniem dla innych coachów w ogóle takie zasady nie są ważne. 30% osób badanych uważało, że dla innych coachów jest to w małym stopniu ważne. O umiarkowanym stopniu ważności stwierdziło 3% respondentów. Za tym, że jest to w dużym stopniu ważne było zaledwie 4%. To co może budzić zdziwienie, to fakt, że nie było żadnego głosu, który by oceniał tę kwestię jako ważną w bardzo dużym stopniu.
O tym, że respondent jako coach zawsze kieruje się tym, co jest zapisane w kodeksach etycznych, w bardzo dużym stopniu było to ważne dla prawie połowy (46%) respondentów. Dla 21% osób badanych było to ważne w dużym stopniu. Za umiarkowanym stopniem ważności było 14% osób badanych, 10% wskazało na mały stopień ważności, a 9% było zdania, że dla nich w ogóle nie jest to ważne. Przy ocenie siebie jako coacha, były to oceny raczej pozytywne, tylko 9% oceniło, że jest to dla nich w ogóle nie ważne. W ogólnej liczbie nie jest to zbyt wielka część, ale jednak może to wskazywać, że pewne osoby nie kierują się tym co jest zapisane w kodeksach, czym mogą obniżać zarówno poziom coachingu jak i kształtować negatywną opinię o zawodzie coacha jako takim.
Na pytanie - czy inni coachowie kierują się wartościami zapisanymi w kodeksach etycznych, 70% respondentów odpowiedziało, że wartości zawarte w kodeksach w ogóle nie są dla nich ważne, 23% wskazało, że jest to w małym stopniu ważne. O umiarkowanym (3%) i dużym (4%) stopniu ważności było przekonanych niecałe 10% respondentów. Nikt nie odpowiedział, że jest to w bardzo dużym stopniu ważne. W tym wypadku respondenci zdecydowanie źle ocenili innych coachów, a przynajmniej odmiennie od siebie.
Inne pytania dotyczyły szacunku w stosunku do klienta. Respondenci proszeni byli o ustosunkowanie się, czy jest to istotna wartość dla innych coachów. Duża grupa osób badanych (26%) twierdziła, że jest to w bardzo dużym stopniu ważna wartość, 9% uważało taką wartość za ważną w dużym stopniu. Nieomal połowa 44% osób potwierdziło, że jest to w umiarkowanym stopniu ważne. O małym stopniu ważności twierdziło 19%, a 2% respondentów było zdania, że dla innych coachów jest to w ogóle nie ważne. W kodeksach jako jedną z głównych zasad etycznych, wymieniane jest traktowanie klientów z szacunkiem i godnością. Wiąże się to z poszanowaniem klienta wartości, przekonań i poglądów. Respondenci oceniając innych coachów, są bardzo sceptyczni, czy jest to dla nich podstawowa wartość. Pocieszające jest to, że respondenci w znikomym stopniu wspominają o tym, że jest to w ogóle nie ważne.
Pytając o opinię co do istotności okazywania szacunku dla klienta, respondenci mówiąc o sobie, w większości (58%) uważali szacunek dla klienta jako ważny i bardzo ważny. Niemal połowa (47%) osób badanych stwierdziło, że jest to dla nich w bardzo dużym stopniu ważne. Umiarkowanie oceniło tę wartość 25% respondentów. Za małym stopniem ważności opowiedziało się 12% osób badanych, a dla 5% w ogóle nie jest to ważna wartość. Odmiennie respondenci oceniali siebie. W tym przypadku wzrósł odsetek osób, które oceniając siebie, stwierdziły, że szacunek dla klienta, nie jest dla nich w ogóle ważny.
Kodeksy etyczne społeczności coachów określają wartości profesjonalne jakimi powinni się kierować coachowie w swojej pracy. Organizacje coachingowe do takich głównych wartości zaliczają różne wartości, które ogólnie można podzielić na trzy obszary: A) wartości uniwersalne, B) wartości profesjonalne oraz C) wartości osobiste. Kodeksy etyczne nawiązują zatem do dziedzictwa naszej kultury, ale także starają się nadać kształt pracy coacha pod względem stosowanych norm i zasad, jak i wskazywać na kierunek osiągania własnego rozwoju w zakresie wartości (np. autentyczności).
Ciekawą sprawą jest, że porównując w wynikach opinie respondentów na temat ich samych, z opiniami odnośnie innych, można zauważyć, że coachowie mówiąc o sobie, wskazują na większe/lepsze/odmienne wartości, na tle innych coachów, ale dość sceptycznie i z rezerwą mówią o wartościach innych. Można tutaj mówić o braku pokory. Pokora to jedna z wartości wymienianych w kodeksach etycznych, mówiąca o tym, że coach nie jest lepszy lub gorszy od innych, jest inny, tak jak każdy człowiek. Ludzie nie zawsze do końca zdają sobie sprawę jacy są inni, mogą znać ewentualnie jacy są tylko niektórzy z którymi mogli się zetknąć. Aby zachować dobrą opinię czy przekonanie o sobie, często ludzie wybierają tendencyjnie do porównania ze sobą, te osoby, które kiedyś zostały zapamiętane przez nich w negatywnym kontekście. Na tej podstawie wydają opinię często niereprezentatywną i nieobiektywną, dotyczącą według nich innych osób. W psychologii, tego typu podwyższanie poczucia własnej wartości określane jest jako „efekt bycia lepszym niż przeciętnie" (Wojciszke 2006, s. 150).
Wnioskiem z tego badania skierowanym głównie do organizacji coachingowym mogła by być rekomendacja, co do większej ich aktywność na polu popularyzacji korzyści, jakie mogą wynikać z przynależności osób wykonujących zawód coacha do ich stowarzyszeń. Szczególną zachętą stowarzyszeń zawodowych coachów skierowaną do mniej doświadczonych adeptów coachingu, mogłyby być organizowanie różnego rodzaju szkoleń oraz zapewnienie odpowiedniego, fachowego wsparcia. Tak jak już wcześniej było wspominane, przynależność do organizacji coachingowych oraz szkolenia z zakresu norm, zasad i wartości zawartych w kodeksach etycznych, mogą pomagać coachom w ich pracy, ale to nie wszystko, potrzeba jest jeszcze czegoś więcej (wartości uniwersalnych i osobistych), jak mówił Monteskiusz „Jeśli reguł moralności nie nosisz w sercu, nie znajdziesz ich w książkach".
Bibliografia
Wojciszke B. (2006). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar Sp. z o.o.
Źródła internetowe
http://icf.org.pl/pl98,kodeks-etyczny-icf.html pobrano 2015.07.12, godz. 6:22.
http://icf.org.pl/pl179,wartosci-icf-polska.html pobrane 2015.07.12, godz. 5:28.
http://www.iccpoland.pl/pl/centrum_prasowe/kodeks_coacha pobrano 2015.07.11, godz. 16:19.
http://www.emccouncil.org/webimages/Kod_etyczny_EMCC-_po_polsku.pdf pobrano 2015.07.11, godz. 16:41.
http://www.izbacoachingu.com/pl/index.html pobrano 2015.07.12, godz. 12:25,
http://www.scp.org.pl/node/13 pobrano 2015.07.12, godz. 12:00.
Kod QR do tego wpisu
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz